مروری بر شعله‌ور، فیلم بدون داستان

فیلم «شعله ور» که قرار است فرداشب از شبکه آی‌فیلم پخش شود از جمله فیلم‌های حمید نعمت الله است که با حواشی بسیار در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

به گزارش آی‌فیلم به نقل از سلام سینما، «شعله ور» بسیار نزدیک به سینمای مورد علاقه نعمت الله است و مولفه های آشنای کارهای او در این فیلم هم دیده می شوند. فیلم، تا حد زیادی ضدداستان است و اگر به دنبال فیلمی می گردید که در آن روایتی طبق الگوهای آشنای کلاسیک طرح شود این فیلم انتخاب مناسبی برای شما نخواهد بود.

حمید نعمت الله سینمای قهرمان پروری دارد اما آنچه مسیر او را نسبت به بسیاری دیگر از فیلمسازان با شیوه مشابه تغییر می دهد، تفاوت قهرمان های او با الگوهای رایج در سینماست. قهرمان های نعمت الله اصولاً خصایصی نامتعارف و نامعمول دارند. آنها نه منفی اند نه مثبت بلکه در طیف پیچیده ای از خاکستری ها قرار دارند. 

قهرمان «شعله ور» مردی شکست خورده است که در موقعیتی بحرانی گیر افتاده و مانند "حمید هامون" تمامی جوانب زندگی خود را از دست رفته می بیند. او به دنبال مأمنی است تا خود را بازیابد. عنصر "سفر" موتور محرک فیلمنامه نعمت الله است تا بتواند اندکی از سکون موجود در فیلم بکاهد و داستانِ یکنواخت آن را به سمت و سویی بکشاند و مقدمات نمایش درونیات پیچیده ی شخصیت اصلی فیلم خود را فراهم آورد. 

این سفر کاراکتر را به موقعیت مکانی جدیدی وارد می کند که چه برای خود او و چه برای مخاطب هیجان انگیز است. فیلم از اقلیم استان سیستان و بلوچستان چه به لحاظ روایی و چه به لحاظ تصویری بهره درستی می برد. توجه دوربین به سنن خاص آن اقلیم و بومی گرایی از ویژگی های مثبت کار است. فیلمبرداری خوب کار، زوایای درست دوربین و بهره گیری از نماهای ناب و بکر باعث می شوند «شعله ور» به لحاظ تصویری در زمره آثار شاخص جشنواره امسال قرار گیرد.

این فیلم، ناخودآگاه من را به یاد نقاشی های سبک آبستره می اندازد. ترکیب متنوعی از تصاویر و رنگها و نقش های در هم و بر هم که در عین بی داستانی، روایت قابل درکی را تعمداً به ذهن مخاطب تزریق می نمایند.

نعمت الله همچون همیشه در دیالوگ نویسی ماهرانه عمل می کند. طنز خفیف و فانتزی گونه ای که در لحن کلی فیلم دیده می شود به دیالوگ ها نیز منتقل شده اند. دیالوگ ها کلیشه ای نیستند و در لایه های زیرین آنها اطلاعات قابل استفاده ای به مخاطب داده می شود.

سینمای نعمت الله سینمایی عمدتاً شخصیت محور است و  طبیعتاً این تک گویی های درونی تا حد زیادی مخاطب را به دنیای درونی و ذهنی کاراکتر نزدیک می کنند و نقش موثری در همذات پنداری بیشتر مخاطب با کاراکتر ایفا می نمایند.

امین حیایی، برگ برنده فیلم است و نقش او نقشی طاقت فرساست و همانند نقش لیلا حاتمی در «رگ خواب» بار اصلی فیلم را بر دوش می کشد که این اتفاق به واسطه شخصیت محور بودن فیلم رخ می دهد و فرصت درخشانیست برای بازیگر تا توانایی های خود را هرچه بیشتر در معرض دید قرار دهد.

علاوه بر امین حیایی، بازیگران فرعی فیلم خصوصاً دارا حیایی، زهرا خوشکام و مژگان صابری نیز بازی های خوبی دارند. موسیقی متن قوی که مشخصات فولکلور و بومی فیلم را در خود دارد از بخش های قابل توجه «شعله ور» محسوب می شود.

«شعله ور» فیلم خوبی است اما حیرت انگیز نیست. شاید اگر کارگردان دیگری جز نعمت الله آن را ساخته بود می توانست توجه بیش تری را به خود جلب کند اما حمید نعمت الله آن قدر فیلم های خوش ساخت در کارنامه اش دارد که مقایسه هر فیلم او با فیلم دیگرش قضاوت را درباره آن اثر دشوار می کند. «شعله ور» فیلم خوبی است که سر و گردنی از ساخته قبلی نعمت الله پایین تر است که شاید علت آن بی داستانی اش باشد. 

م ن/ ا ز